Μνημόνια 15 χρόνια μετά: Σα να μην πέρασε μια ημέρα…
Στις 23 Απριλίου 2010, η Ελλάδα εισήλθε σε μια δύσκολη περίοδο μνημονίων, μια εμπειρία που καθόρισε την πορεία της χώρας για τα επόμενα χρόνια. Σήμερα, επιτρέπεται να αναρωτηθούμε αν οι πολιτικοί μας και η κοινωνία έχουν διδαχθεί από τα διδάγματα του παρελθόντος, και αν πράγματι έχουμε λάβει σοβαρά υπόψη μας το γεγονός ότι δεν πρέπει ποτέ να ξαναβρεθούμε σε αυτή τη θέση. Δυστυχώς, η απάντηση μοιάζει να είναι αρνητική.
Η αίσθηση απαισιοδοξίας που διακατέχει αρκετούς από εμάς δεν είναι αδικαιολόγητη, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι επιτεύχθηκαν «θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα» πέρυσι. Η ανακοίνωση της ανόδου των διεθνών οίκων στην αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας δεν φαίνεται να αρκεί για να μας πείσει ότι η πορεία της χώρας είναι σταθερή και ασφαλής. Οι επενδυτές μπορεί να επενδύουν, αλλά στην πραγματικότητα δεν διαπιστώνουν τα ουσιώδη βήματα που χρειάζονται για μια αναστροφή του οικονομικού κλίματος. Απουσιάζει η στοχοπροσήλωση από το πολιτικό μας σύστημα, μια πραγματικότητα που συνεχίζει να μας ανησυχεί.
Οι Παροχές και η Κοινωνία
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την υπερκάλυψη των δημοσιονομικών στόχων για το 2024 με την προοπτική καλύτερης πορείας και για το τρέχον έτος. Με αφορμή αυτήν την επιτυχία, αποφάσισε να προχωρήσει στη διανομή «κοινωνικού μερίσματος» ύψους 1,1 δισ. ευρώ σε χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους που στερούνται πρώτης κατοικίας, προσφέροντας τους ένα επιδότηση ενοικίου. Παράλληλα, θα δοθεί ένα επιπλέον επίδομα 250 ευρώ στους χαμηλοσυνταξιούχους. Αυτές οι εξαγγελίες, αν και φαντάζουν ως κοινωνική ενίσχυση, έρχονται με την επισήμανση ότι δεν συνδέονται με κάποιο στρατηγικό σχέδιο και δεν αντιμετωπίζουν ριζικά τα προβλήματα που αφορούν την κοινωνία μας.
Ενώ θα μπορούσαμε να περιμέναμε αντιδράσεις ή αναθεωρητικό διάλογο από τα κόμματα και τους πολίτες, παρατηρούμε το φαινόμενο της κοινωνίας που επιχαίρει, και των πολιτικών κομμάτων που πλειοδοτούν σε παροχές. Οι εξαγγελίες αυτές απλώς επαναλαμβάνουν το μοτίβο των «ψιχουλών», με την απαίτηση για περισσότερα, χωρίς να υπάρχει ουσιαστική συνειδητοποίηση των επιπτώσεών τους.
Η Δημοσιονομική Ανάγκη και η Στρατηγική του Μέλλοντος
Έχουμε προσδιορίσει την ανάγκη διανομής αυτού του πλεονάσματος; Ίσως ναι, αλλά πρέπει να γίνει με τρόπο που θα ενισχύσει την κοινωνία μας. Αυτή τη στιγμή προτιμούμε να μοιράζουμε επιδόματα, ενώ η στρατηγική κάλυψης των αναγκών μας θα έπρεπε να περιλαμβάνει τη στήριξη της γέννησης δεύτερων και τρίτων παιδιών, αντί να κάνουμε απλώς βήματα προς μία οικονομική στήριξη που δεν προσφέρει ουσιαστική βοήθεια. Αναγνωρίζεται τώρα η υπογεννητικότητα ως κρίσιμο πρόβλημα, και καθώς γίνεται αυτό, είναι κρίσιμο να σχεδιάσουμε ένα σύστημα που να ενθαρρύνει τις οικογένειες να μεγαλώσουν, προσφέροντας γενναιόδωρα κίνητρα.
Είναι προκλητικό να σπαταλάμε το πλεόνασμα μας με τρόπο που να μην ανταγωνίζεται την πραγματικότητα των οικονομικών αναγκών των πολιτών. Χρειαζόμαστε έναν νέο τρόπο σκέψης, ο οποίος θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη και θα ενισχύσει την κοινωνική μας συνέχεια, αντί να δημιουργεί πρόσκαιρες λύσεις σε μακροχρόνια προβλήματα. Δεκαπέντε χρόνια μετά από την είσοδό μας στο δρόμο των μνημονίων, φαίνεται ότι δεν έχουμε μάθει από τα λάθη μας και η ιστορία κινδυνεύει να επαναληφθεί.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27.04.2025