Η Εξερεύνηση της Αρχαιολογικής Θέσης Κάλε Αμυνταίου
Η αρχαιολογική θέση του Κάλε Αμυνταίου προσελκύει το ενδιαφέρον των ερευνητών και του κοινού για τα σημαντικά ευρήματά της. Η ανασκαφή που διεξάγεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αποκάλυψε έναν οχυρωμένο οικισμό-κάστρο που εκτείνεται έως τις όχθες της λίμνης Πετρών. Ανάμεσα στα εμβληματικά ευρήματα ξεχωρίζει μία τρίκλιτη βασιλική που φέρει χαρακτηριστικά των μεσοβυζαντινών ναών της δυτικής Μακεδονίας, καθώς και μία πύλη που προστατεύεται από πύργο στο βορειοανατολικό άκρο του κάστρου.
Στον αρχαιολογικό χώρο έχουν βρεθεί πολλοί τάφοι, καθώς και κεραμικά αντικείμενα που μαρτυρούν τη συνεχιζόμενη ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα από τον 9ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.. Τα ευρήματα αναδεικνύουν έναν οικισμό στρατηγικής σημασίας, ο οποίος πιθανώς ταυτίζεται με το βυζαντινό Πετερισκό, γνωστό και ως Πέτερσκο, όπως έχει δηλώσει η επικεφαλής της ανασκαφής, καθηγήτρια Μελίνα Παϊσίδου.
Αξιοσημείωτο Εύρημα: Η Πρώτη Ενεπίγραφη Μαρτυρία
Στο πλαίσιο των ανασκαφών της διετίας 2023-2024, εντοπίστηκε ένα σπουδαίο εύρημα. Ένα τμήμα πλίνθου, που φέρει εγχάρακτο το χριστόγραμμα ΧΡC με αγκυρόμορφη κεραία, αποτελεί την πρώτη ενεπίγραφη μαρτυρία από την περιοχή. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτή η επιγραφή ενδέχεται να αντιπροσωπεύει την αποτροπαϊκή φράση XC NIKA, συνηθισμένη σε διάφορους φορείς, καθώς και στην αρχιτεκτονική. Η ανάλυση του δείγματος υποδηλώνει ότι πρόκειται για μία επανάληψη των πρωτοβυζαντινών προτύπων, κάτι που επισημαίνει η κ. Παϊσίδου.
Διαφορετικές Ταφικές Πρακτικές
Στον ανατολικό χώρο του ναού, ανακαλύφθηκαν ξεχωριστές ταφές βρεφών και ενηλίκων, υποδηλώνοντας την ύπαρξη διακριτών ταφικών χώρων ανάλογα με τις πληθυσμιακές ομάδες. Πιο συγκεκριμένα, οι ταφές των άωρων νεκρών φαίνεται να γίνονταν στο νότιο τμήμα, ενώ οι ενήλικες θάβονταν στα βόρεια. Αυτή η οργάνωση υπαινίσσεται τις πολιτισμικές πρακτικές της εποχής και τις δομές της κοινωνίας κατ’ εκείνη την περίοδο.
Η ποικιλία των ευρημάτων στο ναό, όπως και οι τύποι των αγγείων, αποτυπώνουν τη λειτουργική και κοινωνική ζωή στην περιοχή. Η παρουσία μεγάλου αριθμού αγγειών με ποικιλία χρήσεων, καθώς και τα εργαλεία ύφανσης, υποδηλώνουν μία τοπική παραγωγή που υποστηρίζει την αυτόνομη ζωή της κοινότητας. Αυτή η διαφοροποίηση καταδεικνύει την καθημερινή ζωή και την αλληλεπίδραση των κατοίκων με το περιβάλλον τους, καθώς και τη βιοτεχνική τους δραστηριότητα.
Αμυντικές Δομές και Εξερεύνηση του Πύργου
Η έρευνα στον τομέα του πύργου του οικισμού αποκάλυψε έναν συμπαγή τετράπλευρο πύργο, που λειτουργούσε ως αμυντήριο και ήταν σε στρατηγικό σημείο. Η ανακάλυψη όστρακων μαγειρικών σκευών και άλλων αντικειμένων στο χώρο του πύργου συνηγορεί στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, καθώς και την αμυντική τους ετοιμότητα.
Ενδιαφέρον προκαλεί η παρούσα κατάσταση μίας ελλειψοειδούς κατασκευής κοντά στον πύργο με κτιριακό υλικό και ειδικότερα ένα κεραμικό δάπεδο, το οποίο παραμένει ανεξήγητο. Ενώ η ανασκαφή δεν έχει εντοπίσει ξεκάθαρη δεξαμενή νερού, η συνέχεια της έρευνας υπόσχεται νέες πληροφορίες σχετικά με την αρχιτεκτονική και τις βασικές υποδομές του οικισμού.
Η πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Κάλε Αμυνταίου πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας και συνεχίζει να φέρνει στο φως πολύτιμα στοιχεία της τοπικής ιστορίας.